W IX wieku p.n.e. na wyspę przybyli koloniści ze Sparty, zajęli górę Mesa Vouno i rozpoczęli budowę nowego miasta. Wybrali do tego bardzo strategiczne miejsce, gdyż mogli wykorzystać okoliczne skały jako naturalne fortyfikacje, a dzięki wysokości mieli podgląd na zbliżające się niebezpieczeństwo. Na cześć swojego króla, Thera, nazwali wyspę i miasto Thera. Miasto rozwijało się i prosperowało, a Thera stała się religijnym i handlowym centrum wyspy. W IV wieku p.n.e. miejsce to funkcjonowało jako baza morska i wojskowa Egiptu. Później zajęli ją Rzymianie. Miasto Thera przeżywało czasy dobrobytu i chwały, i odwrotnie, okresy ucisku przez różne ludy. Upadek miasta nastąpił pod koniec III wieku, kiedy to mieszkańcy zaczęli przenosić się na wybrzeże wyspy w poszukiwaniu wygodniejszego życia.

Prace archeologiczne na Mesa Vouno rozpoczęły się w 1896 roku z inicjatywy niemieckiego barona von Gaertringena. Nowy impuls nadali w 1961 roku greccy archeolodzy, którzy odkryli osadę pochodzącą z okresu hellenistycznego. Przez miasto przebiegała główna brukowana ulica, od której odgałęziało się kilka mniejszych, zbudowano też sprawny system wodno-kanalizacyjny. Budynki publiczne wykonane były z wapienia (z materiału samej góry), natomiast mniejsze domy prywatne zbudowane były z kamieni różnej wielkości. Odkryte tu również cmentarz, świątynie, kościoły, teatr miejski, łaźnie, rynek (agora) i inne budynki publiczne wskazują, że było to wyrafinowane społeczeństwo, w którym religia odgrywała ważną rolę. Z drugiej strony, sztuka i edukacja nie otrzymały dużego wsparcia, ponieważ Spartanie byli dość konserwatywnym narodem. Niemniej jednak znaleziono interesujące artefakty, które wskazują, że obszar ten utrzymywał stosunki handlowe z innymi wyspami cykladzkimi, Grecją kontynentalną, Kretą, a nawet Afryką Północną oraz pozostawał pod ich wpływem kulturowym. Większość z tych odkryć pochodzi z okresu hellenistycznego i rzymskiego (III w. p.n.e. do II w. n.e.).

Dzięki wykopaliskom archeologicznym, duża część starożytnej Thiry została odsłonięta, a turyści do dziś mogą chłonąć atmosferę tego starożytnego i wyjątkowego miasta. Popularnym przystankiem dla turystów są pozostałości hellenistycznej świątyni św. Dionizego, małej doryckiej świątyni zbudowanej na północ od agory. Ściany nośne i dach wykonano z marmuru, a resztę budynku z lokalnego kamienia. Można tu również podziwiać kolekcję posągów, glinianych naczyń, waz i innych artefaktów. Część znalezisk znajduje się również w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Atenach lub Muzeum Archeologicznym w Therze.

Pasmo górskie Mesa Vouno, na którym położone jest starożytne miasto, oddziela kurorty Kamari i Perissa. Można więc dostać się tu samochodem z Kamari lub pieszo z Perissy - z Kamari prowadzi jedna większa ścieżka, a potem kilka mniejszych z różnych kierunków. Miejsce znajduje się na wysokości około 365 m n.p.m., więc należy przygotować się na to, że będzie trochę wietrznie. Z drugiej strony, oprócz niesamowitych wrażeń związanych ze zwiedzaniem wykopalisk archeologicznych, czeka Cię nagroda w postaci pięknego widoku na bezkresne przestrzenie Morza Egejskiego.

Jeśli lubisz ten styl wykopalisk archeologicznych, zachwyci Cię również stanowisko archeologiczne Akrotiri, które jest jeszcze starsze - znaleziska sięgają nawet prehistorycznej osady na Santorini.

Inne miejsca turystyczne na Santorini

Najpopularniejsze zabytki na Santorini: Akrotiri (stanowisko archeologiczne), Muzeum Archeologiczne w Therze, Kościół Anastasi (Imerovigli), Kościół Panagia Platchani (Oia), Latarnia morska w Akrotiri, Ruiny zamku bizantyjskiego (Oia), Thira (stanowisko archeologiczne)

Kurorty, plaże, zabytki i wycieczki - wszystko na przejrzystej mapie Santorini.