Starożytne greckie państwa-miasta
Bizancjum było pierwotną starożytną osadą nad trackim Bosforem (cieśniną między Morzem Czarnym a Morzem Marmara). W tym miejscu znajduje się dzisiejsze tureckie miasto Stambuł.
Bizancjum zostało założone w 667 r. p.n.e. i ze względu na swoje strategiczne położenie było jednym z najważniejszych miast tamtych czasów, kontrolując cały handel z Morzem Czarnym, Europą i Azją.
Podczas wojen grecko-perskich Bizancjum odegrało ważną rolę. Miasto było okupowane przez perskiego króla Dareiosa I, ale w 478 r. p.n.e. zostało wyzwolone przez grecką armię i stało się sojusznikiem Aten. Kiedy wybuchła wojna peloponeska, sojusz ten został zakończony. W 340 r. p.n.e. miasto oparło się atakowi króla Filipa II. Macedońskiego i pozostało niezależne. Podczas wojen macedońskich Bizancjum dołączyło do Imperium Rzymskiego.
W kolejnych latach Bizancjum przeżywało okresy upadku i odnowy. W 330 r. miasto zostało przemianowane na Konstantynopol. Miasto stało się stolicą Imperium Rzymskiego obok samego Rzymu. Następnie stało się stolicą Cesarstwa Wschodniorzymskiego (znanego również jako Cesarstwo Bizantyjskie = pochodna nazwy Bizancjum).