Santorini

Nazwy wyspy Santorini vs. Thera

Nazwa Santorini pochodzi od łacińskiego zwrotu "Santa Irini" czyli "Święta Irena", która w średniowieczu była patronką wyspy. Nazwa ta jest używana głównie wśród turystów, wcześniej wyspa była znana jako Thera (lub Thira) i do tej nazwy Grecy powrócili w XIX wieku. Nazwa Santorini zazwyczaj odnosi się do całego archipelagu, ale często można spotkać się z określeniem największej wyspy.

Geografia

Archipelag Santorini

Santorini leży na Morzu Egejskim, 120 km na północ od Krety i 220 km na południowy wschód od Aten. Jest to jedna z najbardziej wysuniętych na południe tzw. wysp Cyklad, a jej stolicą jest Fira (Thira).

Wyspa Santorini jest pochodzenia wulkanicznego. W przeszłości była to okrągła wyspa leżąca na podmorskim superwulkanie o nazwie Strongyli. Około 1600 r. p.n.e. doszło jednak do potężnej erupcji w okolicy, która nadała wyspie obecny kształt, przypominający podkowę.

Jest to właściwie krater wulkanu, jego ujście po erupcji zostało zalane przez morze i dziś wystaje z niego tylko kilka wulkanicznych wysp. Największą z nich jest zamieszkana skalista wyspa Thirassia, następnie dwie mniejsze wyspy Nea Kameni i Palea Kameni oraz ostatnia, najmniejsza wyspa Aspronisi (dla lepszego zobrazowania zobacz mapę Santorini).

Rejs po zalanej kalderze to jedna z najpopularniejszych wycieczek na Santorini. Nea Kameni jest nadal aktywnym wulkanem i można wspiąć się na jego krater, natomiast na drugiej wysepce z lawy, Palea Kameni, można odpocząć w pobliżu gorących źródeł siarkowych. Można wybrać się na przejażdżkę na osiołku na szczyt Thirasia (lub Therasia) i podziwiać spektakularny widok na Santorini, polecamy również wizytę w Manolás, wiosce, która dzielnie oparła się spustoszeniu czasu, lub w osadzie Potamos z domami w jaskiniach. Wysepka Aspronisi znana jest jako "Biała Wyspa", ale od kilku pokoleń jest własnością prywatną jednej rodziny i dlatego nie jest dostępna dla zwiedzających.

Santorini / Thera

Dla jednych jej kształt przypomina podkowę, dla innych otwartą szczękę, która ma połknąć małe wulkaniczne wyspy znajdujące się w jej pobliżu. Zresztą geografia Santorini jest bardzo ciekawa i zróżnicowana.

Wewnętrzna strona wyspy składa się ze stromego zbocza o wysokości do 400 metrów, na którym małe tradycyjne greckie wioski wznoszą się jak śnieżnobiałe czapki. Dzikie piękno tych miejsc potęguje wspaniały widok małych wulkanicznych wysp na morzu poniżej i złote zachodzące słońce. Fascynujący widok zachodu słońca to jedna z rzeczy, która co roku przyciąga na Santorini miliony turystów.

Z kolei na zewnątrz znajduje się łagodne zbocze, które opada do brzegu morza, ustępując miejsca bujnym zielonym dolinom, rozległym winnicom i pięknym plażom. W szczególności miejscowe odmiany winogron są znane na całym świecie jako bardzo smaczne i wyśmienite, a wino z Santorini cieszy się dobrą opinią.

Lokalna architektura - tzw. styl cykladzki

Tradycyjna architektura Santorini jest podobna do pozostałych greckich wysp z grupy Cyklad, czyli niższe, białe domy i kopulaste dachy o niebieskim kolorze. Domy są zwykle zbudowane z lokalnego kamienia i skały wulkanicznej.

Cechą szczególną tego stylu są tzw. hipóskafy, czyli domy wkopane w okoliczne skały (przez ściany boczne lub dolną kondygnację). Dzieje się tak, ponieważ pumeks ma doskonałe właściwości izolacyjne, które zapewniają bardziej stabilne warunki w pomieszczeniach - ciepło zimą i chłód latem. Wykorzystują to np. winiarze do przechowywania swoich zapasów.

Niestety, silne trzęsienie ziemi w 1956 roku spowodowało niestabilność gruntu, zwłaszcza na grzbietach kaldery, i trzeba było ewakuować znajdujące się tam "podziemne domy". Wstrząsy dotknęły kilka miejscowości na Santorini. Niektóre zostały w znacznym stopniu zniszczone, niektóre nawet całkowicie. Jednak większość z nich, nawet w przypadku nowego budownictwa, starała się trzymać wspomnianego stylu, który daje obraz całej wyspy. Jednak wielu mieszkańców opuściło wyspę po trzęsieniu ziemi i przeniosło się głównie do Aten i Pireusu.

Najpopularniejsze kurorty na Santorini

Najpopularniejsze ośrodki turystyczne można znaleźć zarówno w zachodniej części wyspy na krawędzi krateru wulkanicznego, jak i wzdłuż południowo-wschodniego wybrzeża wyspy. Tak więc podczas gdy miasta takie jak Oia, Imerovigli, Firostefani czy Fira przyciągają turystów oszałamiającym spektaklem zalanej kaldery skąpanej w blasku zachodzącego słońca, kurorty takie jak Kamari, Perissa, Perivolos czy Vlychada są popularne wśród turystów ze względu na piękne otoczenie i zachwycające wulkaniczne plaże.

Stolicą wyspy jest Fira, kulturalne i handlowe centrum wyspy z wieloma wspaniałymi zabytkami, muzeami i galeriami. Miasteczko Oia jest również bardzo znane i pojawia się w każdym materiale promocyjnym o Santorini, głównie ze względu na przyjemną architekturę i doskonałe warunki do oglądania zachodu słońca. Jednak jego reputacja nie jest bez winy i ma tendencję do bycia zatłoczonym przez turystów we wczesnych godzinach wieczornych. Firostefani, tłumaczone jako "korona Firy", zaprasza do spacerów po swoich wąskich, malowniczych ścieżkach, a jego wysokość może przyprawić o zawrót głowy na widok dzikiego piękna kaldery poniżej. Można też odwiedzić np. miasteczko Imerovigli z pozostałościami starego zamku Skaros lub kurort Megalochori, słynący z doskonałych degustacji lokalnego wina.

Najczęściej odwiedzanym kurortem jest chyba Kamari, które leży po wschodniej stronie wyspy i funkcjonuje jako bardzo żywy i dobrze zorganizowany ośrodek plażowy. Jego długa promenada plażowa jest piękna, szczególnie czarna, piaszczysta plaża Kamari. Szczególnie polecamy wizytę w pozostałościach starożytnego miasta Thera, które leży niedaleko ośrodka. Dużą popularnością cieszy się również kurort Perissa z piękną plażą, odpowiednią dla miłośników sportów wodnych oraz szkołą nurkowania. Plaża Perissa wraz z sąsiednią plażą Perivolos tworzy najdłuższą plażę na Santorini.

Jeśli masz więcej czasu na zwiedzanie Santorini, koniecznie udaj się w głąb lądu i poznaj bardziej ukrytą stronę wyspy. Małe, tradycyjne greckie wioski dadzą Ci inny klimat, a spokój jest w sam raz na relaks i przemyślenia, z dala od tłumów turystów. Znajduje się tu również kilka ciekawych zabytków i pięknych kościołów, takich jak wioska Emporio z pozostałościami średniowiecznego zamku Kasteli, wioska Mesa Gonia ze słynnym bizantyjskim kościołem Episkopi Gonia czy unikalne domy wykute wprost w skałach w wiosce Karterados.

Najpopularniejsze plaże Santorini

Słynne plaże Santorini znajdują się głównie wzdłuż wschodniego i południowego wybrzeża wyspy, a ich wyjątkowość polega na tym, że są pokryte materiałem wulkanicznym. Większość plaż Santorini składa się z drobnego piasku wulkanicznego, ale są też plaże, które są raczej kamieniste. Co więcej, plaże zaskoczą Cię swoimi kolorami.

Dzięki aktywności wulkanicznej, wybrzeże wyspy pokryte jest gamą kolorów - od białego, przez czerwony, aż po czarny. Czerwona Plaża jest bardzo popularna wśród turystów, ale można znaleźć również Białą Plażę lub dobrze zorganizowaną i tętniącą życiem Plażę Perivolos, która jest również znana jako "czarna plaża". Kolejna Czarna Plaża znajduje się na południowym wybrzeżu wyspy.

Najpopularniejsze plaże Santorini to zdecydowanie Red Beach, Perissa, Monolithos, Kamari i Perivolos. Plaże te są dobrze zorganizowane i oferują wszystko, czego turyści potrzebują do przyjemnego i wesołego dnia na plaży (leżaki, parasole, tawerny, bary, sporty wodne itp.).

Jeśli natomiast szukasz odrobiny spokoju i dzikiego piękna otaczającej Cię przyrody, spróbuj skierować się bardziej w stronę północnego i północno-zachodniego wybrzeża wyspy. Możemy polecić na przykład zatłoczoną plażę Cape Columbo lub odizolowaną, choć nieco wietrzną, plażę Paradisi. Piękno tych plaż jest tylko wzmocnione przez krystalicznie czyste i orzeźwiające wody Morza Egejskiego, które obmywają brzegi Santorini.

Legendy i historia Santorini

Mityczna przeszłość Santorini

Według mitologii greckiej wyspa powstała z grudki ziemi wrzuconej do morza przez Eufemosa, syna Posejdona, boga mórz, i Europy. Eufemos, zachęcony do tego przez piękną nimfę we śnie, nazwał wyspę Kallistos (co znaczy "najpiękniejsza"). Po narodzinach jego syna Therasa wyspa stała się znana jako Thera.

Życie na wyspie - na przekór naturze

Na historyczny rozwój Santorini duży wpływ miała erupcja superwulkanu Strongyli około 1600 r. p.n.e., która pogrzebała część wyspy i jej kwitnące cywilizacje. Środek pierwotnie okrągłej wyspy został zmieciony, pozostawiając jedynie peryferyjne części otaczające dużą lagunę. Wulkan wypluł też dużą ilość magmy, a popiół wulkaniczny pokrył szeroki obszar. Erupcja ta dotknęła również Kretę i wybrzeże Azji Mniejszej i jest uważana za największą katastrofę naturalną starożytności.

Niestety, katastrofa ta oznaczała również koniec istnienia bardzo ważnej i zaawansowanej wówczas cywilizacji tzw. Minojczyków. Minojczycy przybyli na Santorini z sąsiedniej wyspy Krety około 2000 lat p.n.e. i osiedlili się na obszarze znanym obecnie jako Akrotiri. Minojczycy zbudowali tu niezwykle rozwinięte miasto z budynkami publicznymi (w tym wielopiętrowymi), kamiennymi domami, ulicami, targowiskiem, a nawet kanałami. Oprócz handlu i wykonywania tradycyjnych rzemiosł, w mieście wspierano także sztukę. Po wybuchu wulkanu na miasto zeszło jednak mnóstwo pyłu i popiołu wulkanicznego, zachowując je w tej samej formie do dziś. To koniec zaawansowanej cywilizacji minojskiej.

W okresie starożytnym na wyspie osiedlili się koloniści ze Sparty, którzy założyli nową osadę Thera na trudno dostępnym terenie górskim w pobliżu Mesa Vouno. Miasto Thera szybko rosło (do budowy budynków wykorzystywano wapień z samej góry) i rozwijało się, aż stało się ważnym centrum kulturalnym wyspy i szanowanym partnerem handlowym. Niestety, wybuch w 726 roku n.e. poważnie zniszczył miasto, a mieszkańcy przenieśli się na wybrzeże wyspy w poszukiwaniu wygodniejszego życia.

Dowodem na wyrafinowanie lokalnych kultur są dwa główne stanowiska archeologiczne na wyspie - stanowisko Akrotiri oraz odkopane pozostałości starożytnej Thery. Oba obszary archeologiczne są otwarte dla zwiedzających i każdy z nich oferuje nieco inne doświadczenia. Dziś, po odsłonięciu pokładów pyłu wulkanicznego, popiołu i gliny, można spacerować po słynnym minojskim mieście i jego wąskich uliczkach, zaglądać do poszczególnych budynków, gdzie eksponowane są także ocalałe przedmioty ówczesnego życia codziennego (większość znalezionych artefaktów eksponuje Muzeum Prehistorii Thery, część także Muzeum Archeologiczne Thery w stolicy). Z kolei wykopaliska w Starożytnej Therze dają większe pole do popisu dla wyobraźni, gdyż tutaj, w przeciwieństwie do osady minojskiej, tak naprawdę zachowały się tylko fundamenty budynków, a co najwyżej fragmenty murów. Wyrobiska nie są zadaszone i wzbogacą Twoją wycieczkę o wspaniały widok na szeroką okolicę z góry.

W późniejszych czasach wyspa Santorini znalazła się pod panowaniem kilku mocarstw. W XIII wieku wyspę przejęli Rzymianie i rozpoczęła się era tzw. panowania weneckiego. Rzymianie byli ważnymi zdobywcami i jedną z potęg morskich tamtych czasów. Nazwali wyspę Santorini od patronki wyspy, świętej Ireny. Z okresu weneckiego zachowało się wiele pięknych zabytkowych budowli, głównie o charakterze obronnym. W XVI wieku wyspę przejęli Turcy Osmańscy, a w XIX wieku wyspa ponownie stała się częścią Grecji.

We współczesnej historii XX wieku wulkan był najgłośniejszy jeszcze raz, w 1956 roku. Niestety, erupcja pochłonęła wiele istnień ludzkich, wiele miasteczek Santorini zostało zniszczonych, ważne zabytki zostały poważnie uszkodzone, a infrastruktura wyspy doznała znacznych szkód. Wybuch wulkanu był katastrofą dla całej wyspy, która pogrążyła się w okresie trudności i ubóstwa. Ponowny rozwój wyspy nastąpił wraz z latami 70-tymi, kiedy to lokalna gospodarka zaczęła się skupiać na rozwoju turystyki. Obecnie Santorini jest jednym z najpopularniejszych miejsc turystycznych na świecie.

Legenda o mitycznej Atlantydzie

Niekiedy w związku z wyspą Santorini możemy natknąć się na informacje o mitycznej Atlantydzie, niezwykle zaawansowanej i wyrafinowanej cywilizacji, która nagle i bez wyraźnego wyjaśnienia zniknęła. Teorie na temat tego jak wyglądała Atlantyda, gdzie się znajdowała i czy w ogóle istniała obfitują. Jedna z teorii (i to dość często omawiana i cytowana) umieszcza Atlantydę we wschodniej części Morza Śródziemnego, na tzw. wyspach cykladzkich.

Legenda o mitycznej Atlantydzie związana jest z wyspą Santorini, głównie z powodu ogromnego wybuchu wulkanu około 1600 roku p.n.e., który zdołał wysadzić część wyspy i wpłynął na życie w okolicznych miejscowościach. Czy jest więc możliwe, że Atlantyda istniała na Santorini lub jednej z sąsiednich wysp i że wybuch superwulkanu Strongyli był jej zgubą?

Åšwiadectwo historii

Przegląd poszczególnych okresów

• Okres prehistoryczny - minojskie miasto Akrotiri (artefakty znajdujÄ… siÄ™ w Muzeum Prehistorycznej Thery i Muzeum Archeologicznym Thery w stolicy Fira, można też zwiedzić Centrum Konferencyjne Petrosa Nomikosa z ilustracjami 3D fresków z Akrotiri)
• Okres starożytny i rzymski - starożytne miasto Thera (poÅ‚ożone w pobliżu dzisiejszego miasta Kamari, eksponaty wystawiane sÄ… przez Muzeum Archeologiczne Thery i Narodowe Muzeum Archeologiczne w Atenach)
• Okres bizantyjski - koÅ›ciół Panagia Episkopi we wsi Mesa Gonia, koÅ›ciół Panagia Mesani w rejonie Emporio, klasztor Proroka Eliasza we wsi Pyrgos, zamek Å›w. MikoÅ‚aja w mieÅ›cie Oia, klasztor Å›w. MikoÅ‚aja w pobliżu wsi Firostefani i wiele innyc
• Historia wina - Muzeum Wina Vothonas
• Historia ludowa - Muzeum Folkloru Kontochori
• Muzeum Minerałów i SkamieniaÅ‚oÅ›ci w Perissie

Muzea na Santorini

Na Santorini znajduje się kilka fascynujących muzeów, które są dumą i odzwierciedleniem bogatego dziedzictwa kulturowego wyspy:

• Muzeum Prehistorycznej Thery - jedno z najważniejszych muzeów w Grecji, zgromadziÅ‚o kolekcjÄ™ rzadkich eksponatów, z których wiÄ™kszość stanowiÄ… znaleziska z okresu minojskiego, z miasta Akrotiri
• Muzeum Archeologiczne w Firze - Å›ledzi obecność czÅ‚owieka na wyspie, od kolonizacji doryckiej do późnego okresu rzymskiego, w zbiorach znajdujÄ… siÄ™ m.in. posÄ…gi, inskrypcje, gliniane figurki czy malowane wazy
• Muzeum Sztuki Ludowej - znajduje siÄ™ we wsi Kontochori, wykute w pumeksowej skale, udostÄ™pnia zbiory rÄ™kopisów, litografii i książek, a także stara siÄ™ ożywić stare rzemiosÅ‚a, takie jak kowalstwo, szewstwo i stolarstwo poprzez pokazy
• Muzeum Marynarki Wojennej - znajduje siÄ™ w Oia, ma na celu podkreÅ›lenie wkÅ‚adu Santorini w greckÄ… marynarkÄ™ wojennÄ…, a oprócz ciekawych map i książek o tematyce morskiej można w nim znaleźć kufry, różne sprzÄ™ty i modele historycznych statków
• Muzeum Wina - zlokalizowane 8 metrów pod ziemiÄ…, można poznać historiÄ™ produkcji wina na Santorini oraz codzienne życie lokalnych winiarzy, wycieczka obejmuje również degustacjÄ™ lokalnych pysznych win

Wycieczki, zabytki i wskazówki dotyczące innych działań

Grecka wyspa Santorini ma wiele do zaoferowania swoim gościom. Oprócz wielu ważnych zabytków, imponujących zamków i kilku interesujących muzeów, można odkryć jego inne skarby i zapuścić się w głąb lądu lub w fale.

Oprócz wspomnianego już i uwielbianego rejsu po zalanej kalderze, można wyruszyć np. na odkrywanie najpiękniejszych plaż Santorini, podziwiać zapierający dech w piersiach zachód słońca w miasteczku Oia, czy zjeść pyszną kolację bezpośrednio z pokładu statku wycieczkowego lub nietypowo z grzbietu konia. Jeśli lubisz bardziej wymagające wędrówki, możemy polecić na przykład spacer na szczyt Mesa Vouno.

Można też skosztować pikantnych dań kuchni śródziemnomorskiej. Santorini słynie z tradycyjnych produktów, w tym przede wszystkim z pysznego lokalnego wina. Degustacje wina są na porządku dziennym i można nawet odwiedzić muzeum wina w rejonie zwanym Vothonas, w pobliżu plaży i kurortu Kamari.

Przyjezdnych przyciągają również lokalne festiwale. Do najpopularniejszych należą "Jazz Festival" w lipcu i "Ephestia" w sierpniu. "Ephestia" to seria uroczystości zakończona pokazem sztucznych ogni przedstawiających erupcję wulkanu. Na wyspie obserwuje się również tradycje religijne i festiwale, zwłaszcza słynny "Dzień Episkopi", obchodzony 15 sierpnia w Messa Gonia, "Dzień Profitis Ilias", 20 lipca w Fira lub "Święto Ayioi Epta Paides" 4 sierpnia w Oia.

Santorini - jeden z najpopularniejszych kierunków turystycznych na świecie

Santorini to malownicza grecka wyspa, która wygląda fantastycznie nie tylko na pocztówkach, ale i na żywo. Możesz mieć nawet wrażenie, że jesteś w innym świecie, a myśl, że Santorini może być rzeczywiście miejscem mitycznego miasta Atlantydy wkradnie się.

Santorini często przedstawiana jest jako "romantyczna wyspa", gdyż zyskała popularność zwłaszcza wśród nowożeńców i zakochanych par. I nic dziwnego. Jaka romantyczna dusza nie zachwyciłaby się zapierającym dech w piersiach zachodem słońca, który można oglądać z tarasu tradycyjnego santoryńskiego domu lub z murów starego zamku?

Turyści poszukują wyspy ze względu na jej wyjątkowość, głównie ze względu na wulkaniczny charakter okolicy. Przyjeżdżają tu dla pięknych zabytków, tradycyjnej cykladzkiej architektury, szerokich wulkanicznych plaż i krystalicznie czystego morza. Dużą atrakcją są też wycieczki łodzią po kalderze, ciekawe zwiedzanie kilku wysp lawowych w rejonie krateru. Santorini znane jest również z jakościowych i smacznych odmian wina.